Na današnji dan 1996. godine iz logora u Tuzli oslobođena je prva grupa od 109 Srba, zarobljenih u septembru 1995. godine na prostoru Vozuće i dijela Ozrena, pa je u Gradskoj upravi prijem za bivše logoraše i predstavnike Zavičajnog udruženja Zavidovićana u Doboju uptiličio Gradonačelnik Doboja Boris Jerinić.
Srpski logoraši, od kojih je 45 bilo rođenih Vozućana, su prije 25 godina oslobođeni na uporno traženje predstavnika Međunarodnog komiteta Crvenog krsta i Komisije za razmjenu zarobljenika Prvog krajiškog korpusa. Oni su za 195 dana tamnovanja bili podvrgnuti teškim fizičkim poslovima, psiho-fizičkim mučenjima, premlaćivanjima, seksualnim i drugim zlostavljanjima.
– Mene i još 12 saboraca su tretirali kaio zločince i prijetili nam da će nas poslati u Hag, iako smo samo sa puškom u ruci čuvali svoje kuće u Vozući. Nismo ih mogli sačuvati pred najezdom plaćenika iz islamski zemalja i muslimanske vojske, svih nas šestoro braće su imanja uništena i kuće popaljene – rekao je danas jedan od logoraša na prijemu u Gradskoj upravi Ilija Dobrić.
U ofanzivi Armije BiH na Vozuću u operaciji "Uragan" u jesen 1995.godine on i ostali zarobljeni pripadnici VRS su nakon masovnog stradanja srpskog naroda na prostoru Vozuće i doline rijeke Krivaje između 10. i 24. septembra 1995. godine, kada je iz tadašnjih 30 srpskih naselja, bježeći od zločina muslimanske vojske i mudžahedina, rodni kraj napustilo 1.920 srpskih porodica sa 7.680 članova.
Osim u Tuzlu zarobljeni Srbi su odvođeni i zatvarani u muslimanskim logorima i Lukavcu, Živinicama, Banovićima, Zenici, Kaknju, Zavidovićima, Maglaju i Tešnju, te u mudžahedinskom logoru “Lavlja jazbina” u Kamenici kod Zavidovića. Nakon oslobađanja 110 zarobljenika iz Tuzle, na slobodu je 7.aprila 1996.godine izašla i poslednja grupa od 26 srpskih zarobljenika, odnosno više od četiri mjeseca nakon potpisivanja primirja u Dejtonu i prekida rata u BiH.
– Tokom četvorogodišnje odbrane Vozuće i ostalih naselja u dolini rijeke Krivaje i dijela Ozrena, poginulo je više od 300 boraca i civila sa tog prostora, kao i oko 400 vojnika iz jedinica Prvog krajiškog korpusa – rekao je poslednji ratni komandat Četvrte ozrenske brigade VRS iz Vozuće i predsjednik Zavičajnog udruženja Zavidovićana Zoran Blagojević, prezentirajuću domaćinu Gradonačelniku Jeriniću i ratni dnevnik brigade iz Vozuće.
Prema podacima Udruženja porodica zarobljenih i nestalih lica u Doboju, na širem ozrensko-vozućkom prostoru u proteklom ratu nestalo je 459 srpskih boraca i civila.
– Radi prikrivanja zločina sa ozrensko-vozućkog prostora muslimanska strana je izmijestila 12 masovnih grobnica sa 138 skeleta, među kojima je najveća u naselju Kučice kod Zavidovića sa posmrtnim ostacima 64 lica – kaže jedan od bivših zarobljenika u Vozući Duško Gligorić, koji je takođe prisustvovao prijemu u dobojskoj Gradskoj upravi.
Udruženje zarobljenih i nestalih lica je još prije 21 godinu podnijelo tužbu Haškom sudu sa originalnim dokumenatima, fotografijama i video kasetama o zločinima nad srpskim stanovništvom Ozrena i Vozuće, koje su u ratnom i neposredno poratnom periodu izvršili muslimanski vojnici i mudžahedini iz sastava Armije BiH.
U procesuiranju pred sudovima samo je tadašnji glavnokomandujući muslimanske vojske Rasim Delić pred Tribunalom osuđen na tri godine zatvora, ali je smrt bila brža od ruke pravde, jer je on pre pravosnažnosti presude preminuo, dok je protiv komandanta Trećeg zeničkog korpusa Armije BiH Sakiba Mahmuljina vođen je sudski postupak pred Sudom BiH.
U optužnici, podignutoj dvije decenije nakon zločina u Vozući i na Ozrenu, navedeno je da je optuženi Mahmuljin, u svojstvu komandanta 3. korpusa Armije RBiH, u čijem sastavu je djelovao i odred „El Mudžahidin, u toku 1995. godine, dok je trajala vojna operacija Armije R BiH na širem području Zavidovića i Vozuće, u okviru koje su pripadnici odreda „El Mudžahidin“ počinili ratne zločine nad ratnim zarobljenicima i civilima srpske nacionalnosti na tom području, nije ništa preduzeo kako bi spriječio navedeni zločin, iako je imao informacije da se pripadnici ovog odreda spremaju počiniti zločin, te da nakon počinjenog zločina nije preduzeo ništa kako bi kaznio počinioce zločina.
Time je optužen da je počinio krivično djelo ratni zločin protiv ratnih zarobljenika, ratni zločin protiv ranjenika i bolesnika i ratni zločin protiv civilnog stanovništva. Sud Bosne i Hercegovine izrekao mu je tek 22.januara ove godine kaznu zatvora u trajanju od deset godina.
Lj. Đurić
