Dobojski budžet je u posljednje dvije godine u ekspanziji, jer je ova lokalna samouprava od republičkog „nedonoščeta“ postala miljenik njene vlasti koja je predvođena SNSD-om.

Početni budžet iznosio je 65,5 miliona KM, a sredinom godine porastao je za više od 14 miliona maraka. Usvojenim rebalansom budžet je na sjednici Skupštine Grada 9. juna utvrđen na iznos od  79,8 miliona KM. Međutim, nedavno je uslijedio i drugi rebalans, pa je na sjednici Skupštine Grada 4. septembra budžet uvećan na iznos od 86,5 miliona KM.

Budžet Doboja bio je nešto skromniji prošle godine dok se nisu uspostavile čvršće veze sa republičkim vlastima nakon održanih opštih izbora.

Usvojen je u Nacrtu na 35,6 miliona KM, ali je Prijedlog odluke o budžetu za 2019. godinu povećan na 42,3 miliona KM. Rebalansom u maju budžet se „diže“ na 50,89 miliona KM, ali to je bilo previše optimistično i okončanjem fiskalne godine odbornici su prihvatili da su ostvarena ukupna budžetska sredstva iznosila 48 miliona KM, dok su rashodi bili 48,3 miliona KM. Deficit je bio 340.660 KM.

KREDITI PO ODOBRENJU IZ BANJALUKE

Analizom budžetskog procesa nedvosmisleno je da su rebalansi slijedili kao rezultat kreditnih zaduživanja koja su bez izuzetka odobravana od strane nadležnih u Banjaluci za razliku od ranijih godina dok je vlast predvodila SDS i kada su odluke o kreditnom zaduživanju donošene deklarativno, ali su nailazile na odbijanje zbog izostanka saglasnosti Ministarstva finansija RS.

Kao primjer može se uzeti podatak da je u usvojenih početnih 65,5 miliona maraka budžeta za ovu godinu u decembru ukalikulisano 25 miliona maraka kredita za koje je rečeno da će biti realizovani početkom godine. I narednih 14 miliona KM u prvom i dodatnih, 6,7 miliona KM su najvećim dijelom zbog novih kreditnih zaduživanja.

Istina, ovdje treba imati na umu da Doboj, koliko god postao miljenik republičkih vlasti, ne bi mogao da se toliko zadužuje da mu nije od Ministarstva finansija dozvoljena finansijska „akrobacija“ prema kojoj je 12.670.000 KM podignutog kredita u ovoj godini namijenjeno za refinansiranje postojećih kredita koji su u otplati.

„U skladu sa Zakonom o javnim nabavkama BiH odabrana je banka za refinansiranje kredita koje smo ranije podigli pod nepovoljnim uslovima u odnosu na trenutno stanje pod kojima se danas krediti mogu realizovati. Odlučili smo se za to kreditno zaduženje, jer smo na taj način u ovoj godini smanjili izdatke za otplatu kredita za dva miliona maraka, tako da smo ta sredstva  usmjerili za druge stvari, odnosno za realizaciju započetih projekata, bilo da su oni kapitalni ili neke druge vrste“, pojasnili su nam iz Odjeljenja za finansija u Gradskoj upravi Doboj.

JAVNE NABAVKE SKORO UTROSTRUČENE

Što se tiče javnih nabavki, istraživanja i analiza Aleksandra Draganića, eksperta koalicije nevladinih organizacija „Da javne nadavke budu javne“, ukazuju na nelogičnosti kada je u pitanju Doboj.

„Na moguće 'zloupotrebe' javnih sredstava u ostvarenju političkih ciljeva ukazuju i trendovi javnih nabavki koje provodi Grad Doboj i potezi vladajuće većine, odnosno Gradske uprave Grada Doboj. Tako je u period od 1. jula do 15. septembra 2020. godine provedeno 38 postupaka javnih nabavki, dok je u tom istom periodu 2019. godine provedeno svega 14. Ovaj značajan porast broja javnih nabavki Gradske uprave se odnosi na veliki broj infrastrukturnih radova na lokalnim ulicama i putevima, trotoarima, toplovodima, vodovodima u cilju dobijanja glasova pred nadolazeće izbore. Da se radi o ogromnim investicijama u cilju dobijanja izbora govore i nabavke kratkoročnog zaduženja u iznosu od 1,5 miliona KM te dugoročnog zaduženja u iznosu od tri miliona KM“, kaže Draganić.

Posebno je interesantna činjenica da se u posljednjih godinu dana kao „pobjednici“ na javnim nabavkama pojavljuju „nove firme“ kao što je Beton Galant. Tako je u posljednjih 12 mjeseci ova firma od Gradske uprave Grada Doboj dobila najmanje 14 ugovora sa oko dva miliona KM bez PDV-a ugovorenih poslova. Interesantno je vidjeti vezu između ove firme i predstavnika grada. Preliminarne informacije ukazuju da se radi o suvlasništvu jednog od lica bliskim lokalnim vlastima.

Kada je riječ o strukturi i namjeni budžeta, upravo zbog budžetiranja stvoren je, još uvijek, nejaki front opozicije, jer je poznato da Doboj dugo nema stvarne protivnike aktuelne vlasti, u zakonodavnoj i još manje u izvršnoj vlasti.

OPOZICIJA PROTIV

Odbornici Partije demokratskog progresa i Socijalističke partije bili su uzdržani ili su glasali protiv prilikom usvajanja budžeta, rebalansa i izvršenja budžeta protekle dvije godine.

„U budžetu za ovu godinu dominantna su sredstva iz kreditnih zaduženja, čak 40 odsto, a primjećujemo istovremeno smanjenje, odnosno pad poreskih prihoda koji pune budžet“, smatra odbornik PDP-a Slobodan Vasiljević, dok Vedrag Gligorić kaže da se kreditna zaduženja trebaju usmjeriti u privredu, proizvodnju i nova radna mjesta.

Ove godine najviše je ulagano u infrastrukturu i kapitalne projekte što nije za čuđenje znajući da je godina izborna. Sadašnjim vlastima Doboja je, čini se, više nego u drugim sredinama stalo da je potvrde iako to nije upitno. Poznavaocima ovdašnjih prilika i upućenim u dešavanja unazad gotovo godinu dana jasno je da su „eksplozija“ ulaganja na selima i u gradu povezani sa izborima 15. novembra.

„Radimo na sve strane, ali smo našim aktivistima postavili zadatak da od 40 odsto upisanih u biračke spiskove očekujemo podršku, što u praksi i procentima onih koji izlaze za izbore znači da ciljamo da će više od 70 odsto koji budu glasali zaokružiti listu SNSD za Skupštinu Grada i Borisa Jerinića za Gradonačelnika Doboja“, kaže nam izvor iz vrha SNSD, koji nije želio da ga imenujemo.

Sudeći po tome i posmatrajući dešavanja u gradu i dobojskim naseljima može se reći da će po okončanju ove godine Doboj moći izračunati koliko je ugrađeno ove godine asfalta po glavi stanovnika.

PREKORAČENJA

„Ono što se ne može poreći jeste da gotovo redovno dolazi do prekoračenja planirane dinamike troškova od strane budžetskih korisnika. Gotovo bez uzuzetka, po rashodima utroška energije, komunalnih, komunikacionih i ostalih transportnih usluga, drugih neklasifikovanih rashoda, rashoda po sudskim rešenjima, subvencija javnim preduzećima“, podaci su iz Odjeljenja za finansije.

Ipak, u ovom Odjeljenju tvrde da je budžet Doboja stabilan, da provodi aktivnosti i zadatke u cilju održavanja budžetske ravnoteže, odnosno usklađivanja dinamike prihoda i rashoda.

„Potrebno preduzimamo mjere na svođenje rashoda u okvire planiranih, a prije svih to se odnosi na potrošačke jedinice i budžetske korisnike i njihove pozicije kod kojih je izvršenje kontinuirano značajno iznad planiranog“, kazali su u ovom odjeljenju.

Ljubinko ĐURIĆ