Kronova bolest (Morbus Chron) je autoimuna inflamatorna bolest koja zahvata bilo koji dio digestivnog trakta od usta do anusa. Nespecifično zapaljensko oboljenje koje spada u gurpu inflamatornih bolesti creva (IBC) u čiju grupu spada i Ulcerozni kolitis.

Kronova bolest najčešće zahvata završni dio tankog crijeva (ileum) ili debelo crevo (kolon). Dešava se da se zapaljenje locira na više mjesta duž cijelog digestivnog trakta. Pored zapaljenja, moguća je pojava apscesa i fistula na zidovima tankog ili debelog creva, kao i ulceracija na dvanaestoplačnom crijevu.

Autoimune bolesti predstavljaju stanje kod koga naš imuni sistem napada naš organizam. Kronova bolest je autoimuno oboljenje za koje ne postoji lijek koji će dovesti do potpunog izliječenja, ali postoje medikamenti koji dovode bolest pod kontrolom. Ukoliko se ne reaguje na vreme može doći do pogoršanja koja zahtevaju hiruršku intervenciju pa i ugradnju stome.

Koji su uzroci i simptomi ove bolesti, kako je dijagnostikovati i kako pristupiti njenom liječenju pročitajte u daljem tekstu.

Uzroci nastanka Kronove bolesti

Uzrok nastanka ove zapaljenske bolesti nije jasno definisan, a javlja se u istoj mjeri i kod muškarca i žena i najčešće se ispoljava u dobi između 15 i 35 godine života. Najzastupljenija je kod populacije u zemjlama zapadne Evrope i sjeverne Amerike i 3 puta je češća kod bjelaca nego kod crnaca.

Postoje 3 faktora koja igraju glavnu ulogu u nastanku Kronove bolesti:

1. Genetska predispozicija - istraživanja pokazuju da je rizik oboljevanja od Kronove bolesti, odnosno inflamatorne bolesti crijeva znatno veći ukoliko imate nekog člana porodice koji ima ovu dijagnozu.

2. Neadekvatna ishrana i loše navike - prevelikom konzumacijom rafinisanih šećera i masti crijeva gube sposobnost da ih asposrbuju i razgrađuju i dolazi do poremećaja digestivnog trakta. Laktozna intolerancija je čest problem kod osoba sa Kronovom bolešću i ista spada u sekundarnu intoleranciju na laktozu.

Prevelika konzumacija nikotina i alkohola mogu biti okidač u nastanku ove bolesti. Pušenje je jedan od faktora rizika za razvoj Kronove bolesti. Može pogoršati bol i druge simptome povezane sa Kronovom bolešću, a povećava rizik od komplikacija.

1. Faktori životne sredine- životno, urbano okruženje, premalo fizičke aktivnosti, izloženost toksinima koji dovode do pojave čestih infekcija i virusa i stres kao jedan od najbitnijih faktora loše utiču na organizam kod koga dolazi do iscprljenosti i sve se teže i sporije oporavlja.

Kako prepoznati simptome Kronove bolesti?

Simptomi Kronove bolesti javljaju se postepeno i umjerenog intenziteta, tek toliko da primjetimo da sa našim organizmom nešto nije u redu. Simptomi se vremenom razvijaju i ta neprijatnost se povećava, odnosno pogoršava. Desi se da se simptomi mogu javiti iznenada i naglo.

Veliki dio u prepoznavanju simptoma zavisi od toga koja i kolika regija crijeva je zahvaćena. Najčešći simptomi su:

• Dijareja

• Mučnina

• Temperatura (groznica)

• Bolovi i grčevi u stomaku

• Opstipacija (zatvor)

• Krv u stolici

• Bol oko anusa

• Afte u ustima

• Smanjen apetit i gubitak tjelesne težine

• Opšta slabost (umor).

Osobe koje već pate od ove bolesti mogu osetiti bol u zglobovima, crvenilo očiju i osip po koži. Kronova bolest može biti pokretač drugih autoimunih oboljenja od kojih je najčešće zapaljenje zglobova, odnosno artiritis.

Kako se postavlja dijagnoza Kronove bolesti?

Kronova bolest se ne može otkriti samo na osnovu jednog testa. Potrebno je obaviti više testova i pregleda kako bi se postavila dijagnoza:

• Lična i porodična anamneza (razgovor sa doktorom)

• Laboratorijska analiza krvi

• Analiza urina i urinokultura

• Koprokultura

• Fekalni kalprotektin (FCal)

• Kolonoskopija (pregled debelog i tankog creva uz pomoć endoskopa)

• Gastroskopija (pregled želuca uz pomoć endoskopa)

• Biopsija creva

• CT (skener)

• MR (magnetna rezonanca)

• Laparoskopija

Analiza krvi može pokazati anemiju (malokrvnost) i znakove upalnog procesa u organizmu, zajedno sa rezultatima urina i urinokulture i visokim referentnim vrijednostima FCal, koji igra važnu ulogu u postavljanju dijagnoze.

Česte su pojave fistula i ulceracija (čir), zato su gastroskopija i kolonoskopija procedure koje omogućavaju doktorima da dobiju bolji uvid u unutrašnje stanje organa.

Liječenje i tretman Kronove bolesti

Za Kronovu bolest ne postoji jedna terapija, već se bolest drži pod kontrolom kombinacijom lijekova, korigovanjem ishrane i psihosavjetodavnim razgovorima.

Upotreba lijekova

Različite vrste medikamenata pomažu u ublažavanju i smanjenju učestalosti simptoma bolesti. Postoji 5 glavnih kategorija lijekova koji se koriste u liječenju Kronove bolesti:

1. Kortikosteroidi - Prednizolon, Metilprednizolon, Hidrokortizon

2. Aminosalicilati - Salaazopirin, Mesalazin

3. Imunomodulatori (imunosupresivi) - Ciklosporin i Azatiopirin

4. Biološka terapija (monoklonska antitela)  - Infliksimab (Remicade), Adalimumab (Humira)

5. Antbiotici se prepisuju u slučaju pojave apscesa ili infekcije

Često se, kao dodatak terapiji koriste probiotici koji smiruju dijareje i stomačne grčeve.

Korigovanje ishrane

Ne postoji neka specifična dijeta, već se režim ishrane razlikuje i koriguje u zavisnosti od toga koji i koliki nivo digestivnog trakta je zahvaćen. Preporučuje se izbjegavanje mahunarki i manji unos valkana, jer se teško vare.

Ograničiti unos masti i rafinisanih šećera, pogotovo mlijeka i mliječnih proizvoda, jer se stvara intolerancija i telo ima velike poteškoće da vari proteine iz mlijeka. Tako dolazi do poremećaja želuca i pojave stomačnih tegoba i dijareja.

Preporučuje se što veći unos Fe, Ca i vitamina B12, koji je neophodan, i povećan unos tečnosti. Pogodno je imati 3 manja glavna obroka i 2 užine.

Psihološka podrška

Psihološka podrška je jako bitan faktor u liječenju ove bolesti. Osobe se često nađu u neprihvatanju, odbijaju da se suoče sa situacijom i upadaju u depresiju. Podrška porodice i prijatelja važan je korak u prihvatanju, a pomoći će i njima da bolje razumiju bolest i da shvate situaciju svog bližnjeg.

Cilj je da se bolest dovede u remisiju (stanje mirovanja) i zato je vrlo važno obratiti se ljekaru na vrijeme i ne ignorisati simptome. Potrebno je odraditi razne analize i testove za koje je nekad neophodno biti stacioniran kako bi doktori ili potvrdili ili isključili dijagnozu. Ukoliko se dijagnoza Kronove bolesti potvrdi, sljedeći korak je pronalaženje adekvatne terapije, ishrane i podrške. Proces koji umije da potraje ali će vremenom pomoći u oporavku i omogućiti osobi da vodi normalan, ispunjen život.