Evgenije Vasiljev (22), bugarski dobrovoljac u Vojsci Republike Srpske, bio je jedini strani ratnik u redovima Srba na Ozrensko-vozućkom ratištu, naspram više stotina i hiljada mudžahedina i takozvane Armije BiH, potpomognutim jedinicama UNPROFOR-a, UN i avijacije NATO pakta, u osvajanju legendarne Vozuće.

Prije neku godinu, u crkvi Svetog Đorđa u Stogu nadomak Vozuće (sada Federaciji BiH), spomen ploču su mu podigli - „zahvalni opština Doboj i Petrovo, i naroda Ozrena i Vozuće“. Na njegov zaslužni trg ili ulicu u Republici Srpskoj se, međutim, još čeka?!

Život za Republiku Srpsku ovaj mladić je dao 10. septembra 1995. godine u rejonu sela Lozna, između Zavidovića i Banovića, u proboju iz, gore pomenutim snagama, višestruko opkoljene prkosne i junačke Vozuće (sada FBiH).

Evgenije je odlikovan Medaljom zasluga za narod, a uz vojne počasti, 1997. godine, njegovi zemni ostaci ispraćeni su u Sofiju, gdje ovaj srpsko-bugarski mučenik samo djelomično počiva.

U rodnu mu grudu položeno je tijelo bez glave! Ona je ostala na, i poslije 22 godine, nepoznatoj lokaciji u Bosni, zametena i skrivena rukama krvnika.

Od Sofije, preko Kambodže, do Vozuće

Samo nekoliko dana prije pada Vozuće i pogibije, Evgenije je potpisniku ovih redova pričao o životu u rodnoj Sofiji, gdje je radio kao profesionalni civilni policajac. Poslije četiri godine provedene u mirovnim snagama UN u Kambodži, kao dobrovoljac, s puškom u ruci, obreo se na vozućkom ratištu.

Evgenije Vasiljev, bugarski dobrovoljac: Foto - porodični album

- More me ove bjelosvjetske laži i ogromna nepravda prema pravoslavnom bratskom srpskom narodu, objašnjavao je Evgenije motive svog dolaska na najžešće i najkrvavije ratište u BiH.

- Dajte me na najžešće ratište..., baš tim riječima insistirao je Evgenije po dolasku kod srpskih oficira u Operativnoj grupi Doboj.

I baš tu, kao da ga je vodio neki nevidljiiv prst tragične sudbine, u grotlu svakodnevno napadane Vozuće, poznatoj i kao „Srpski Staljingrad i Srpska Moskva“, uvjerio se u bjelosvjetsku urotu, pristranost i zavjeru.

Evgenije spasio život Jovi

- Ranjen sam na vozućkoj koti Papratanj od „leopard“ tenkovske granate UN jedinice UNPROFOR-a stacionirane na muslimanskoj strani Ribnice. Bilo je to 13. jula 1995. godine, tačno u 15.50 minuta, kada je stao časovnik na mojoj ruci. Prvi u pomoć mi je pritekao upravo Evgenije. Previo me je i sve to registrovao foto-aparatom, prije nego što će uzvratiti vatru na položaje udruženog neprijatelja, priča, za naš portal, Vozućanin Jovo Lukić.

Evgenije Vasiljev bugarski dobrovoljac u misiji UN, Foto - porodični album

Ironijom tragične sudbine naredni događaj, upravo vezan za UN, u čijoj je mirovnoj misiji bio prije dolaska u Vozuću, presudno je uticao i na sudbinu i opstanak Vozuće, ali i na gašenje života mladog Bugarina.

Našavši se zajedno u proboju, reporter našeg portala, tada ratni zarobljenik, po padu Vozuće septembra 1995., u tuzlanskoj samici s neizmjernim bolom dolazi do prvog saznanja o tragičnoj sudbini bugarskog dobrovoljca, pročitavši naslov u muslimanskim novinama, istaknuti tekst pod naslovom „Evgenije ostao na Vozući“.

Saznanja po završetku rata od sudionika proboja govore da je Evgenije bio na korak od slobode. U pokušaju da prebrodi i poslijednji obruč smrtno je pao na žičanu ogradu nadomak Đurića visa, kod podozrenskog sela Lozna. Uz tzv. ABiH, iz vazduha potpomognutoj i NATO avijacijom, sa smrtonosnim tenskovskim plotunima dejstvovao je i bataljon UN iz Pakistana, zvanično u tobožnjoj mirovnoj misiji u BiH.

(Naš novinar istraživač, potpisnik ovih redova,  u posjedu je zvaničnog dokumenta zahvalnosti tzv. Drugog (tuzlanskog) korpusa ABiH pakistanskom bataljonu UN za „ogroman doprinos“ u osvajanju Vozuće.)

Lančić s krstom od tisovine

Pod kišom granata, od kojih je tu poginula i civil, Vozućanka Dobrinka Njegomirović, neko je kasnije, ipak, uspio da Evgenija sa žice položi na tlo. Na vratu su mu uočeni smrtonosna rana od gelera granate i lančić s krstom od tisovine.

- To smo mu mi, saborci sa kote Papratanj, kao i sebi, napravili i darovali za dobru ratnu sreću. Nažalost, ona ga nije pratila…, sa uvijek prisutnim bolom prisjeća se Jovo Lukić.

Evgenije Vasiljev, bugarski dobrovoljac: Foto - porodični album

Utvrdivši njegov identitet, uvidom u pasoš i druga dokumenta, koja su prezentovali i u onom novinskom tekstu, domaći i strani krvnici-mudžahedini, ovjerili su zločin su sabraće Pakistanaca pod znamenjem UN, tako što su mu, mrtvom, odrubili glavu!

- Mučenik Evgenije Vasiljev je položio glavu na oltar cjelokupnog srpskog pravoslavlja, naglašavaju, za naš portal, Novoslav Nikolić i Zoran Blagojević, ratni komandanti isto tako legendarne 4. ozrensko-vozućke brigade, u čije redove je stupio Evgenije, na najisturenojoj tački „Južne kapije Republike Srpske“.

Nešto ranije, umjesto da iskoristi njihovu dozvolu da, nakon jednog ranjavanja u odbijenoj muslimanskoj ofanzivi, ode na rehabilitaciju, Evgenije je odlučio da ostane na grudobranu Vozuće i Srpske.

Kako se pokazalo na njihovoj vječnoj straži!

Identifikovan zahvaljujući priglavcima

- Evgenije Vasiljev je neposredno poslije rata identifikovan u Banjaluci. I to zahvaljujući vunenim priglavcima, koje mu je isplela naša sestra Desa. I ona je sa padom Vozuće dospjela u muslimansko zarobljeništvo, potvrdili su, za naš portal, braća Jovo, Slavko i Dragan Lukić, Vozućani i saborci bugarskog dobrovoljca.

Spomen ploča Evgeniju Vasiljevu, Foto - Ninko Đurić

- Između bitaka pružali smo mu gostoprimstvo u našem sada poharanom domu u Stošnici, nadomak Vozuće. Pamtimo ga kao izuzetnog čovjeka, patriotu i poštovaoca pravoslavlja i Srba. Njegovi roditelji, kojima je pripala i penzija od Republiek Srpske, dolazili su nam u posjetu u Kotorsko kod Doboja gdje sada živimo. Ispunili su svoju želju i u Sofiju odnijeli grumen čuvene nemanjićke, ozrensko-vozućke zemlje, za koju se njihov pali sin junački borio.

I brat Aleksandar dobrovoljac među Srbima

Rođeni Evgenijev brat, Aleksandar, pošto je rat na bosansko-hercegovačkim prostorima okončan, krenuo je njegovim stopama u odbranu Srba na Kosovu, 1999. godine, u ratu protiv albanskih separatista i, takođe, svjetskih moćnika.

Isticao se izuzetnom hrabrošću, za šta je i odlikovan, a preživio je i ranjavanje. Kćerkici je, u pomen svog preminulog brata, nadjenuo ime Evgenija.

Ninko ĐURIĆ